Tuesday, April 03, 2007

Η εν πολλαίς αμαρτίας...



Το Τροπάριο της Κασσιανής

Από τα απόστιχα ιδιόμελα του όρθρου της Μ. Τετάρτης:

Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή,
την σην αισθομένη θεότητα, μυροφόρου αναλαβούσα τάξιν,
οδυρομένη, μύρα σοι προ του ενταφιασμού κομίζει.
Οίμοι! λέγουσα, ότι νυξ μοι υπάρχει, οίστρος ακολασίας,
ζοφώδης τε και ασέληνος, έρως της αμαρτίας.
Δέξαι μου τας πηγάς των δακρύων,
ο νεφέλαις διεξάγων της θαλάσσης το ύδωρ
κάμφθητί μοι προς τους στεναγμούς της καρδίας,
ο κλίνας τους ουρανούς, τη αφάτω σου κενώσει.
Καταφιλήσω τους αχράντους σου πόδας,
αποσμήξω τούτους δε πάλιν, τοις της κεφαλής μου βοστρύχοις
ων εν τω παραδείσω Εύα το δειλινόν,
κρότον τοις ωσίν ηχηθείσα, τω φόβω εκρύβη.
Αμαρτιών μου τα πλήθη, και κριμάτων σου αβύσσους,
τις εξιχνιάσει, ψυχοσώστα Σωτήρ μου;
Μη με την σην δούλην παρίδης, ο αμέτρητον έχων το έλεος.

Μεταγραφή του Φώτη Κόντογλου:

Κύριε, η γυναίκα που έπεσε σε πολλές αμαρτίες,
σαν ένοιωσε τη θεότητά σου, γίνηκε μυροφόρα
και σε άλειψε με μυρουδικά πριν από τον ενταφιασμό σου
κι έλεγε οδυρόμενη: Αλλοίμονο σε μένα, γιατί μέσα μου είναι νύχτα κατασκότεινη
και δίχως φεγγάρι, η μανία της ασωτείας κι ο έρωτας της αμαρτίας.
Δέξου από μένα τις πηγές των δακρύων,
εσύ που μεταλλάζεις με τα σύννεφα το νερό της θάλασσας.
Λύγισε στ' αναστενάγματα της καρδιάς μου,
εσύ που έγειρες τον ουρανό και κατέβηκες στη γης.
Θα καταφιλήσω τα άχραντα ποδάρια σου,
και θα τα σφουγγίσω πάλι με τα πλοκάμια της κεφαλής μου·
αυτά τα ποδάρια, που σαν η Εύα κατά το δειλινό,
τ' άκουσε να περπατάνε, από το φόβο της κρύφτηκε.
Των αμαρτιών μου τα πλήθη και των κριμάτων σου την άβυσσο,
ποιος μπορεί να τα εξιχνιάση, ψυχοσώστη Σωτήρα μου;
Μην καταφρονέσης τη δούλη σου, εσύ που έχεις τ' αμέτρητο έλεος

Links: Απόδοση του τροπαρίου από τον συγγραφέα Δημήτρη Χίλιο,
Κασσιανή η υμνωδός από τη Νίκη Τσιρώνη και
Η ιστορία της Κασσιανής από την γνωστή ιστολόγο Οίστρο.

Μεγάλη Τρίτη και το τροπάριο της Κασσιανής έρχεται στο νού μου. "Η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσσούσα γυνή..." και η λύτρωση από αυτά που νιώθει να την βαραίνουν, τα κρίματα και τις αμαρτίες της. Ερωτεύθηκε τον Θεόφιλο σε έναν αμοιβαία παθιασμένο έρωτα, αλλά εκείνος όταν επέλεξε την σύζυγό του και μελλοντική αυτοκράτειρα του Βυζαντίου, δεν ακολούθησε τη καρδιά του, παρά μπροστά στην δική της ετοιμότητα, δείλιασε και πήρε την χαμηλοβλεπούσα Θεοδώρα για γυναίκα του, που δεν του παραβγήκε. Και από εκεί ξεκίνησε μια ιστορία αγάπης που οδήγησε την υμνωδό στο μοναστήρι και τον βασιλικό γόνο στην παράλληλη σχέση.

Γιατί όλα αυτά? Επειδή όταν ο Θεόφιλος είπε εμπρός της ότι "από τη γυναίκα προέρχονται τα χειρότερα" εννοώντας την Εύα, εκείνη του απήντησε πως "από τη γυναίκα όμως έρχονται και τα καλύτερα" εννοώντας με τη σειρά της την Παναγία. Μια στιγμή οχλαγοής και αναταραχής στην αίθουσα της επιλογής συζύγων και εκεί κρίθηκαν όλα...

Δεν ξέρω αν στα μάτια του Θεού έχω διαπράξει τέτοιες αμαρτίες, ώστε να ζητώ λυτρωτικά τη συγχώρεση και επιείκιά του όπως η Κασσιανή. Αντιρριώμουν πάντα τις καταστάσεις εκτός ελέγχου στη ζωή μου, τις απέφευγα. Στα μάτια των ανθρώπων ίσως, να είμαι αμαρτωλή και πολύ λίγο με απασχολεί αυτό καθ' αυτό το ζήτημα, στη ψυχή μου όμως και στη συνείδησή μου όχι. Περισσότερο έχω τον φόβο Κυρίου για όσα δεν έχω το σθένος να διεκδικήσω από τη ζωή μου, παρά για όσα έχω κάνει και αποτελούν ήδη παρελθόν.

Η δύναμη της Αγάπης δεν μπόρεσε να φέρει μαζί δύο ανθρώπους που ένιωθαν έτσι ο ένας για τον άλλον, εξαιτίας του κοινωνικού αντίκτυπου και της απειλής που αισθάνθηκε ο ένας απέναντι στην ευστροφία του άλλου. Πόσο πανανθρώπινο είναι το θέμα? Προφανώς μόνον η Αγάπη δεν φτάνει να κάνει δύο ανθρώπους ευτυχισμένους, αλλά μπορεί να τους καταδικάσει και στο πιο ταντάλειο μαρτύριο της αιώνιας τιμωρίας γι' αυτό που ένιωσαν.

10 comments:

dgalanis said...

από τη μεταγραφή τα "ποδάρια" θα μπορούσαν να λείπουν

όσο για τον μύθο της κασσιανής είναι η κλασσική περίπτωση γυναικός που δεν μπόρεσε στην κατάλληλη στιγμή να κρατήσει το στόμα της κλειστό ...

Marialena said...

Καλημέρα Μανιφέστο! Η απόδοση είναι επακριβώς του Φώτη Κόντογλου και δεν μεσολάβησε καμμία αλλαγή από την αρχική δημοσίευση.

Δεν συμφωνώ με αυτό που λες, γιατί είναι καταναγκασμός και υποκρισία να παραστήσει αυτή η γυναίκα κάτι που δεν είναι. Αυτή ήταν και αν δεν του έκανε του λεγάμενου δεν ήταν δικό της πρόβλημα, αλλά δικό του που προτίμησε μιαν άλλη για σύζυγο, ενώ ήθελε εκείνη. Ο γαμβρός δεν ήταν αθώα περιστερά!

adaeus said...

Ερως χωρίς πόνο υπάρχει?

Marialena said...

Ίσως ο έρως που εκφράζει ότι πιο ανθρώπινο και ταυτόχρονα θεϊκό, να είναι έτσι και εδράζεται στη ψυχή μας, θέλει όμως εγρήγορση για να αναδειχθεί!

Αυτόν που πλάθουμε με το μυαλό, ο εγωϊστικός, ο παρακρουσιακός, ο ζωώδης, ο ανικανοποίητος, δεν φέρνει παρά μονάχα πόνο γιατί είναι ένστικτο χαμηλού επιπέδου.

Εσύ τι πιστεύεις επί τούτου Adaeus?

dgalanis said...

marialena δεν είπα πως τα "ποδάρια" τα έβαλες εσύ

είπα απλά πως ήταν ατυχής στιγμή του κόντογλου ;)

τώρα κοίτα όσον αφορά την κασσιανή ήταν απλά μια γυναίκα που δεν μπόρεσε να κρατηθεί από το να πει μια εξυπνάδα και να βγάλει και γλώσσα ... ΣΤΟΝ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑ ...TH ΛΑΘΟΣ ΣΤΙΓΜΗ ... ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ!!!

αν ήμουν στη θέση του θα την είχα στείλει πιο μακριά από την κάσο ;))

Marialena said...

Αχ βρε συ Μάνι, μου ξύνεις (και πολύ καλά κάνεις) πληγές τώρα με το σχόλιό σου!!! Δηλαδή, αμ ο πανίβλακας ο διάδοχος (τότε) Θεόφιλος που του έφεραν στο πιάτο τόσες νύφες να διαλέξει (τόοοσο κακομαθημένος ήταν), πάει να δώσει το χρυσό το μήλο στην εκλεκτή του, της πετάει και μια κοτσάνα, ότι και καλά από τις γυναίκες προέρχονται τα χειρότερα (τώρα φιλοφρόνηση ήταν αυτή, θα σε γελάσω) και περιμένεις η Κασσιανή που έχει μυαλό στο κεφάλι της, να του πει: Πες μου κι άλλα, τη βρίσκω να με βρίζεις άρχοντά μου?

Εεεεε, όχι τώρα μην τρελλαθούμε!!!
Αν ήταν στη σημερινή εποχή, θα του άξιζε ένα "Ντροπή σου" ξεγυρισμένο δημόσια και κανονικά ούτε που έπρεπε να του ξαναμιλήσει του ανόητου η λεγάμενη. Έλα όμως που ο έρως τους έκανε να μπλέξουν τα μπούτια τους!

Με το σχόλιό σου μου θυμίζεις έναν διευθυντή που είχα κάποια χρόνια πρίν, που έπαιζε αρκούντως το ματάκι του και μια φορά μου είπε πως οι άνδρες προτιμούν τις χαζές! Ε, βέβαια ότι μας βολεύει λέμε. Συγνώμη αλλά δεν θα πάρω χρυσά μου!

panagiota said...

Μαριαλενακι μου,ομορφο και επικαιρο το"της Κασσιανης".
Καλα του'κανε και του ανταπαντησε του Θεοφιλου,αλλα μεσα απο τον παρανομο,ανελπιδο,σφοδρο ερωτα στραφηκε στον Κυριο.Ειδες που ολα εχουν καποιο σκοπο??
Η εν πολλες αμαρτιες περιπεσουσα φιλη σου Παναγιωτα.

(Κι εδω που τα λεμα τι το ηθελε ο Κοντογλου εκεινο"τα ποδαρια"?Τους ποδας γραφει η μοναχη οχι τους ποδαριους.Τελος παντων,τον συγχωρουμε τετοιες μερες...
Σε φιλω,κι ας εχομε αναμαρτητη εβδομαδα!

Marialena said...

Παναγιώτα μου, θα δούμε αύριο με το καλό πως ο Κύριος είπε "μην κρίνετε ίνα μην κριθείτε", γι' αυτό και τον απολογισμό του έχει να τον κάνει ο καθένας μας με τον εαυτό του και όχι με τους άλλους.

Τι να σου πω, αν έκανε καλά η Κασσιανή δεν ξέρω, δεν μπορώ να μπω στη θέση της, άλλο το τότε και άλλη η εποχή που ζούμε, μα είναι συγκλονιστικό το δράμα που προβάλλει μέσα από αυτόν τον ύμνο.

Το ότι στράφηκε στο Θεό για συγχώρεση, εμένα μου δείχνει πως ήταν βαρύ το φορτίο στη ψυχή της. Αν λυτρώθηκε ή όχι κάποτε, ποτέ δεν θα το μάθουμε!

Σε φιλώ, εσύ ξέρεις τον εαυτό σου καλύτερα από όλους τους υπόλοιπους, έτσι δεν είναι?

adaeus said...

Εχω γνωρίσει μόνο τον ανθρώπινο έρωτα Μαριαλένα μου.

Marialena said...

Γιατί όμως έχω την αίσθηση πως αυτός ο ανθρώπινος έρωτας τα εμπεριέχει όλα Adaeus? Είτε μπορεί να μας στείλει στη στρατόσφαιρα είτε να μας καταβαραθρώσει... μα τη θεϊκή και ταυτόχρονα την ανθρώπινη υπόσταση, στο χέρι μας είναι να την νιώσουμε με τον κατάλληλο άνθρωπο, την κατάλληλη στιγμή. Καλό ξημέρωμα!